Tính số kiểm tra container

Chữ số kiểm tra container tiếng anh gọi là Check Digit là chữ số cuối cùng thường được viết riêng nằm trong khung hình chữ nhật trên vỏ container. Vi như số “9” trong ở hình bên trên.


Số kiểm tra container - check digit

Theo quy định về ký mã hiệu container, mỗi container có một dãy 10 ký tự để nhận dạng. Trong đó có 4 chữ cái và 6 chữ số, như trong hình trên là SUDU 307007. Với các container tiêu chuẩn, chữ số này là duy nhất cho một container, nên nó được gọi là Check Digit.

Ý nghĩa của Check Digit:

Trong quá trình vận chuyển, số container được nhiều đối tượng sử dụng (chủ hàng, forwarder, hãng tàu, Hải quan…), tần suất nhiều lần, trên nhiều chứng từ (B/L, Manifest, D/O, Tờ khai hải quan…). Một khả năng dễ xảy ra là nhập nhầm số container, và hậu quả thế nào thì chắc bạn đã biết.

Để giảm thiểu những những rũi như trên, người ta dùng một chữ số thứ 11 để kiểm tra (check digit). Về cơ bản, số kiểm tra này là kết quả tính toán theo quy tắc đã định của 10 ký tự nằm trước nó. Nếu nhập nhầm số, chữ số kiểm tra sẽ khác với số thực tế, nhờ đó người ta phát hiện ra lỗi.

Chẳng hạn trong ví dụ trên, số container là SUDU 307007 có chữ số kiểm tra là 9. Giả sử, nếu người nhập số container sai một ký tự thành SUDU 307097, khi đó số kiểm tra sẽ phải là 3 (không đúng với 9). Sự sai khác này chỉ ra rằng việc nhập số container đã bị sai sót, cần phải kiểm tra lại.

Thường thì lỗi này có thể kiểm tra bằng cách tự tính tay, nhưng cách này phức tạp và mất thời gian. Hiện nhiều người đã viết ra các hàm trong Excel để kiểm tra.

Quy luật tính chữ số kiểm tra container

Về lý thuyết, mọi người đều có thể kiểm tra tính chính xác của container bằng hệ số kiểm tra. Dưới đây, tôi sẽ minh họa cách tính cho số container trong ví dụ nêu trên SUDU307007.

1. Quy đổi 4 ký tự đầu (Chữ cái - SUDU) ra số để có thể tính toán. Mỗi chữ cái Latin được gán một số nhất định như. Chữ A là ký tự đầu tiêng trong bản chữ cái tiếng anh có giá trị là 10 cho đến chữ Z là số 38, bỏ qua số 11, 22, 33. Các bạn xem hình dưới đây sẽ rõ.

A	B	C	D	E	F	G	H	I	J	K	L	M
10	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	23	24
N	O	P	Q	R	S	T	U	V	W	X	Y	Z
25	26	27	28	29	30	31	32	34	35	36	37	38

Ví dụ SUDU  tương ứng với 30-32-14-32

Sau khi quy đổi các chữ cái thành số, ta viết nối các số tiếp theo của container như sau
 Vị trí:                0   1    2   3   4   5  6  7   8  9
 Giá trị quy đổi  30-32-14-32-3- 0- 7- 0- 0- 7
Số Container:     S   U   D  U  3  0  7   0  0  7

2. Bây giờ ta lấy từng giá trị quy đổi được nhân với 2 lũy thừa của vị trí của các số sau đó cộng tổng các phép nhân của lũy thừa

Ví dụ: 30 x 2⁰+ 32 x 2¹ + 14 x 2² +32 x 2³ + 3 x 2⁴ + 0 x 2⁵ + 7 x 2⁶ + 0 x 2⁷ + 0 x 2⁸ + 7 x 2⁹  = 4486

Để dễ hình dung, chúng ta xem bảng tính sau

Ký tự	Số tương ứng	Lũy thừa 2n	Chi tiết	Tích số
(a)	(b)	(c)	(b)x(c)	(e)
S	30	20	30 x 20	30
U	32	21	32 x 21	64
D	14	22	14 x 22	56
U	32	23	32 x 23	256
3	3	24	3 x 24	48
0	0	25	0 x 25	0
7	7	26	7 x 26	448
0	0	27	0 x 27	0
0	0	28	0 x 28	0
7	7	29	7 x 29	3584
Tổng				4486

 Bây giờ ta sẽ tính số kiểm tra như sau

+ Nếu bạn chia bằng phép chia trên giấy thì ta lấy tổng chia cho 11 và được số dư sẽ là số kiểm tra.

Ví dụ: 4486 : 11 =  407, dư 9
9: là số check digit.

+ Nếu bạn chia bằng máy tính hoặc excel thì ta thực hiện hơi khác một tí

Cách 1:

Ta làm các bước sau:

Bước 1: Lấy tổng tính được ở phép biến đổi bên trên đem chia cho 11,
 4486 / 11 = 407,818182

Bước 2: Lấy phần nguyên của kết quả của phép chia có được nhân với 11
407 x 11 = 4477

Bước 3: Sau đó ta lấy số tổng ở tính được ở trên đem trừ cho tích số vừa có được.
= 4486 - 4477 = 9.
Vậy số check digit là 9

Cách 2: Lấy tổng tính được ở phép biến đổi bên trên đem chia cho 11, sau đó lấy phần dư (Số thập phân) đem nhân cho 11, ta sẽ được kết quả là số kiểm tra
Ví dụ: 4486 /11 = 407,818182
0,818182 x 11 = 9

Chú ý: 

Nếu phép chia trên giấy hoặc các phép toán trên máy tính có kết quả là 10 thì số kiểm Tra là 0

Tuy nhiên, theo tiêu chuẩn ISO thì người ta khuyên không nên đăng ký số container có kết quả là tính toán là 10, vì sẽ gây ra các nhầm lẫn đáng tiếc.

Do đó trước khi đăng ký sử dụng số container ta nên tính thực hiện phép chia bằng tay hoặc dùng các tool (Công cụ kiểm tra) nếu kết quả là 10 thì ta nên thay đổi 1 trong các số khả dụng để đăng ký số khác.

Ở đây tôi đã xây dựng một tool đặt ở màn hình bên phải của blog này, bạn có thể viếng thăm và kiểm tra số container mỗi khi bạn làm thủ tục hải quan cho lô hàng xuất nhập hoặc bạn muốn kiểm tra tính chính xác khi nhận thông tin container ở công đoạn đổi lệnh (Get D/O) từ cảng báo về.